Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

vīcēni (collat. form vīgēni, Col. 4, 30, 2), ae, a, num. distrib. adj. [viginti], twenty each, twenty distributively.

  1. I. Lit.: si duae res quae conferuntur, vicenas habent partes, Varr. L. L. 10, § 5 Müll.: annos nonnulli vicenos in disciplinā permanent, Caes. B. G. 6, 14: militibus denarios quinos vicenos diviserunt, Liv. 41, 7, 3; Col. 3, 3, 7; Plin. 7, 49, 50, § 163; 8, 51, 77, § 205.
    Gen. vicenūm, Plin. 6, 23, 26, § 98: vicenūm quinūm, Front. Aquaed. 29; 47; Col. 12, 18, 7.
  2. II. Transf., in gen., twenty: diebus vicenis interpositis, an interval of twenty days, Plin. 25, 8, 49, § 88; Mart. 4, 26, 3.

vīcēsĭmus or vīcensĭmus (collat. form vīgēsĭmus, Varr. R. R. 3, 9, 21; Caes. B. C. 3, 34; Sall. C. 47, 2; Col. 5, 1, 10; Manil. 4, 462 al.; but not in Cic.), a, um, ord. num. adj. [viginti], the twentieth.

  1. I. Adj.: annus, Plaut. Capt. 5, 3, 3: intra annum vicesimum, Caes. B. G. 6, 21: annum jam tertium et vicesimum regnat, Cic. Imp. Pomp. 3, 7: censores vicesimi sexti a primis censoribus, Liv. 10, 47, 2: litteras mihi Cornificius altero vicesimo die reddidit, Cic. Fam. 12, 25, 1: Acastus cum litteris praesto fuit uno et vicesimo die, id. ib. 14, 5: vicesimo die lunae, id. Fin. 2, 31, 101: vicesima luna sacrificant, Plin. 35, 2, 2, § 5: sexto et vicesimo anno, Nep. Lys. 1, 1: legio, Tac. A. 1, 51.
  2. II. Subst.: vīcēnsĭ-ma (-suma), ae, f. (i. e. pars), the twentieth part, as a tax; so the twentieth part or five per cent. of the crop, Liv. 43, 2, 12 Weissenb. ad loc.; of the value of a slave that was manumitted, Cic. Att. 2, 16, 1; Liv. 7, 16, 7; Petr. 58; 71.
    Called also VICESIMA LIBERTATIS, Inscr. Orell. 3131; 3338.
    As exportduty: portorii, Cic. Verr. 2, 2, 75, § 185.
    As a tax on inheritances, Plin. Ep. 7, 14, 1; id. Pan. 37.

vīgēni, ae, a, v. viceni.

vĭgĕo, ēre, v. n. [Sanscr. ugras, mighty; Gr. ὑγιής, sound; cf. Lat. vegeo, vigil, augeo], to be lively or vigorous; to thrive, flourish, bloom; to be in honor, esteem, repute, etc. (class.; mostly of things, concrete and abstract; cf. valeo).

  1. I. In gen.: quae a terrā stirpibus continentur, arte naturae vivunt et vigent, Cic. N. D. 2, 33, 83: quod sentit, quod sapit, quod vivit, quod viget, id. Tusc. 1, 27, 66: sive occiderit animus sive vigeat, id. ib. 1, 43, 104: vegetum ingenium in vivido pectore vigebat, Liv. 6, 22, 7: Volsci fessiRomani vigentes corporibus, id. 2, 30, 14: animus Laetitiā viget, Lucr. 3, 150: nos animo duntaxat vigemus, etiam magis quam cum florebamus, Cic. Att. 4, 3, 6: memoriā vigere, id. de Or. 2, 87, 355: viget aetas, animus valet, Sall. C. 20, 10: fama Mobilitate viget, Verg. A. 4, 175: nec viget quicquam simile aut secundum, Hor. C. 1, 12, 18: cujus facta viva nunc vigent, Naev. ap Gell. 6, 8, 5: vigebant studia rei militaris, Cic. Cael. 5, 12: audacia, largitio, avaritia vigebant, Sall. C. 3, 3: tui politici libri omnes vigent, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 4: quem (Philonem) in Academiā maxime vigere audio, i. e. is in the highest repute or esteem, Cic. de Or. 3, 28, 110; so id. ib. 1, 11, 45; id. Fam. 7, 33, 1: Harmodius in ore et Aristogito … viget, id. Tusc. 1, 49, 116: regum conciliis, Verg. A. 2, 88.
  2. II. Of persons, to live, be alive: Persarum vigui rege beatior. Hor. C. 3, 9, 4; 3, 9, 8: ab tergo Alpes urgent, vix integris vobis ac vigentibus transitae, Liv. 21, 43, 4.

vĭgesco, gŭi, 3, v. inch. n. [vigeo], to become lively or vigorous; to thrive, to begin to flourish or bloom (class.): de niloque renata vigescere copia rerum, Lucr. 1, 674; 1, 757: jam laeti studio pedes vigescunt, Cat. 46, 8: vestrae tum arae, vestrae religiones viguerunt, vestra vis valuit, Cic. Mil. 31, 85: diu legiones Caesaris viguerunt, nunc vigent Pansae, vigent Hirtii, etc., id. Phil. 11, 15, 39: summis honoribus et multā eloquentiā, Tac. A. 14, 19.

vīgēsĭmus, a, um, v. vicesimus.

vīgessis, is, m. [viginti-as], twenty asses, Mart. 12, 76, 1; Mart. Cap. 7, § 737.

(vīgĭes, a false reading for vicies, Mart. Cap. 6, § 597 Kopp ad loc.)

vĭgil, ĭlis (gen. plur. vigilium, Liv. 10, 33, 6), adj. [vigeo], awake, on the watch, alert (class.; cf.: insomnis, exsomnis).

  1. I. Lit.
    1. A. Adj.: prius orto Sole vigil calamum et chartas et scrinia posco, Hor. Ep. 2, 1, 113; 1, 2, 37: vigilum canum excubiae, id. C. 3, 16, 2: ales, i. e. the cock, Ov. M. 11, 597: Aurora, id. ib. 2, 112: custodia, id. ib. 12, 148 et saep.
      Transf., of things, wakeful, watchful, etc.: oculi, Verg. A. 4, 182: ignis, i. e. always burning, id. ib. 4, 200: lucernae, night-lamps, Hor. C. 3, 8, 14: auri vigili bibere, wakeful, listening, Stat. Achill. 2, 119: nox, Tac. A. 4, 48.
    2. B. Subst.: vĭgil, ĭlis, m., a watchman, sentinel: clamor a vigilibus fanique custodibus tollitur, Cic. Verr. 2, 4, 43, § 94; Liv. 44, 33, 8; Ov. M. 13, 370: nocturni, Plaut. Am. 1, 1, 195.
      Of such vigiles there were in Rome, from the time of Augustus, seven divisions, with their prefects and sub-prefects, constituting a regularly organized night-police, Suet. Aug. 30; Dig. 1, 15, 3; 47, 2, 56.
      Transf., a sentinel: mundi (sol et luna), Lucr. 5, 1436 (1434).
      Of cocks: nocturni, Plin. 10, 21, 24, § 46.
  2. II. Trop.: cura, wakeful, active, Ov. M. 3, 396; 15, 65: questus, uttered by night, Stat. S. 1, 2, 196.

* vĭgĭlābĭlis, e, adj. [vigilo], wakeful, watchful: dormitio nostri pectoris, Varr. ap. Non. p. 100, 2.

vĭgĭlans, antis, Part. and P. a. of vigilo.

vĭgĭlanter, adv., v. vigilo, P. a. fin.

vĭgĭlantĭa, ae, f. [vigilans, from vigilo], wakefulness (class.).

  1. I. Lit.: erat (Plinii) incredibile studium, summa vigilantia, Plin. Ep. 3, 5, 8.
    Jocosely: fuit (Caninius) mirificā vigilantiā, qui suo toto consulatu somnum non viderit, Cic. Fam. 7, 30, 1.
    More freq.,
  2. II. Trop., watchful attention, watchfulness, vigilance (syn.: sedulitas, diligentia): Siciliam virtute istius et vigilantiā singularitutam esse servatam, Cic. Verr. 2, 5, 1, § 1; 2, 4, 24, § 54; id. Planc. 25, 62; id. Att. 8, 9, 4; Ter. Ad. 3, 3, 44; Quint. 5, 7, 10.

vĭgĭlātē, adv., v. vigilo fin. B.

vĭgĭlātĭo, ōnis, f. [vigilo], wakefulness, sleeplessness, Cael. Aur. Tard. 1, 4, 101.

vĭgĭlax, ācis, adj. [vigilo], watchful.

  1. I. Lit.: canes, Col. 7, 12, 5: Subura, Prop. 4 (5), 7, 15.
  2. II. Trop.: curae, Ov. M. 2, 779.

vĭgĭlĭa, ae, f. (neutr. collat. form vĭgĭ-lĭum, Varr. ap. Non. p. 232, 4) [vigil].

  1. I. Lit.
    1. A. In gen., wakefulness, sleeplessness, a lying awake: ut neque vigilia praecesserit neque ventris resolutio, Cels. 2, 6: corporum robora nocturnā vigiliā minuere, id. 1 init.: cui non sunt auditae Demosthenis vigiliae? Cic. Tusc. 4, 19, 44; id. Par. prooem. § 5.
    2. B. In partic.
      1. 1. Lit., a keeping awake for the security of a place, esp. of a city or camp, a watching, watch, guard (cf.: excubiae, statio): noctu vigilias agere ad aedes sacras, Cic. Verr. 2, 4, 43, § 93: vestra tecta custodiis vigiliisque defendite, id. Cat. 2, 12, 26: exercitus stationibus vigiliisque fessus, Liv. 5, 48, 6: vigiles scutum in vigiliam ferre vetuit, to take on guard, id. 44, 33, 8: vigiliarum nocturnarum curam per urbem magistratibus mandavimus, id. 39, 16, 12.
        1. b. Transf.
          1. (α) A watch, i. e. the time of keeping watch by night, among the Romans a fourth part of the night: nox in quattuor vigilias dividitur, quae singulae trium horarum spatio supputantur, Hier. Ep. 140, 8: primā vigiliā capite arma frequentes, Liv. 5, 44, 7; 10, 34, 13; 21, 27, 2: cum puer tuus ad me secundā fere vigiliā venisset, Cic. Fam. 3, 7, 4: de tertiā vigiliā, Caes. B. G. 1, 12: tertiā vigiliā, id. ib. 2, 33; Liv. 9, 44, 10: de quartā vigiliā, Caes. B. G. 1, 40.
          2. (β) The watch, i. e. those standing on guard, watchmen, sentinels: milites disponit, non certis spatiis intermissis sed perpetuis vigiliis stationibusque, Caes. B. C. 1, 21; 2, 19; Cic. Mil. 25, 67; Sall. C. 32, 1; id. J. 45, 2; 100, 4; Liv. 39, 14, 10.
      2. 2. A watching at religious festivals, nightly vigils: Cereris vigiliae, Plaut. Aul. prol. 36; 4, 10, 65.
  2. II. Trop., watchfulness, vigilance (the figure taken from military sentinels; perh. only in the foll. passages; whereas vigilantia is far more freq.): ut vacuum metu populum Romanum nostrā vigiliā et prospicientiā redderemus, Cic. Phil. 7, 7, 19; cf.: quasi in vigiliā quādam consulari ac senatoriā, id. ib. 1, 1, 1: cupio jam vigiliam meam, Brute, tibi tradere: sed ita, ut ne desim constantiae meae, my post, i. e. my office, duty, id. Fam. 11, 24, 1.
    Plur.: cum summis vigiliis aliquid perficere, Just. Inst. prooem. § 1.

vĭgĭlĭārĭum, ii, n. [vigilo].

  1. I. A watchtower, Sen. Ep. 57, 6.
  2. II. A small sepulchral monument in the shape of a watchtower, Inscr. Orell. 4557.

vĭgĭlĭum, ii, v. vigilia init.

vĭgĭlo, āvi, ātum, 1, v. n. and a. [vigil].

  1. I. Neutr., to watch, i. e. to be or keep awake at night, not to sleep, be wakeful (class.; syn. excubo).
    1. A. Lit.: ad multam noctem vigilare, Cic. Rep. 6, 10, 10: de nocte, id. Q. Fr. 2, 15, 2: proximā nocte, id. Cat. 3, 3, 6: usque ad lucem, Ter. Eun. 2, 2, 46: ad ipsum Mane, Hor. S. 1, 3, 17.
      With a homogeneous object: in lectitandovigilias vigilare, Gell. N. A. praef. § 19.
      Impers.: redeo si vigilatur et hic, Mart. 12, 68, 6.
      Transf.: vigilat Troicus ignis, burns continually, Stat. S. 1, 1, 35; so, flamma, Flor. 1, 2, 3: lumina (of a light-house), Ov. H. 18, 31.
      Prov.
          1. (α) Hic vigilans somniat, i. e. builds castles in the air, Plaut. Capt. 4, 2, 68; cf.: num ille somniat Ea, quae vigilans voluit? Ter. And. 5, 6, 8.
          2. (β) Qui imperata effecta reddat, non qui vigilans dormiat, who dreams with his eyes open, goes to sleep over a thing, Plaut. Ps. 1, 3, 152; cf.: et vigilans stertis, Lucr. 3, 1048: vigilanti stertere naso, Juv. 1, 57.
            Impers. pass.: redeo, si vigilatur et hic, Mart. 12, 68, 6.
    2. B. Trop.
      1. 1. In gen., to be watchful, vigilant: vigilantes curae, Cic. Div. 1, 43, 96: oculi vigilantes, Verg. A. 5, 438.
      2. 2. In partic., to keep watch over any thing, to be watchful or vigilant: vigilandum est semper: multae insidiae sunt bonis, Att. ap. Cic. Planc. 24, 59 (Trag. Rel. p. 138 Rib.): excubabo vigilaboque pro vobis, Cic. Phil. 6, 7, 18: vigila, Chrysippe, ne tuam causam deseras, id. Fat. 6, 12: ut vivas, vigila, Hor. S. 2, 3, 152: studiis vigilare severis, to engage in, Prop. 2, 3, 7: janitor ad dantes vigilet, id. 4 (5), 5, 47: Mars, vigila, an invocation to Mars at the breaking out of a war, acc. to Serv. ad Verg. A. 8, 3.
  2. II. Act., to watch through, spend in watching, to do or make while watching (poet.): noctes vigilantur amarae, Ov. H. 12, 169; so, vigilata nox, id. F. 4, 167: ubi jam breviorque dies et mollior aetas, Quae vigilanda viris, Verg. G. 1, 313: carmen vigilatum, Ov. F. 4, 109: vigilati labores, id. Tr. 2, 11: magia occulta noctibus vigilata, pursued by night, App. Mag. p. 304, 28.
    Hence,
    1. A. vĭgĭlans, antis, P. a. (acc. to I. B. 2.), watchful, anxious, careful, vigilant: vigilantes et boni et fortes et misericordes, Cic. Rosc. Am. 48, 139: vigilans et acutus tribunus plebis, id. Agr. 1, 1, 3: vigilans et industrius homo, id. Att. 8, 11, B, 1: sentiet in hac urbe esse consules vigilantis, id. Cat. 2, 12, 27.
      Comp.: nemo paratior, vigilantior, compositior, Cic. Verr. 1, 11, 32.
      Sup.: dux (Hannibal), Val. Max. 9, 1, ext. 1.
      Adv.: vĭgĭlanter, watchfully, carefully, vigilantly, Cic. Verr. 2, 4, 64, § 144.
      Comp.: vigilantius, Cic. Rep. 6, 24, 26.
      Sup.: vigilantissime, Cic. Mur. 15, 32.
    2. * B. vĭ-gĭlātē, adv., for vigilanter, watchfully, vigilantly, Gell. 3, 14, 12.

vīginti (or XX.), num. adj. [Sanscr. vicati; Gr. εἴκοσι; Boeot. ϝίκατι], twenty: viginti jam usu’st filio argenti minis, Plaut. As. 1, 1, 76: si viginti quiessem dies, Cic. Planc. 37, 90; id. Univ. 7: annos natus unum et viginti, id. de Or. 3, 20, 74; Liv. 2, 21, 7: blattae impositae diebus viginti uno, Plin. 29, 6, 39, § 141; cf. id. 30, 10, 27, § 92: cui (Mithridati) duas et viginti linguas traditur notas fuisse, Quint. 11, 2, 50: quattuor hinc rapimur viginti et milia raedis, Hor. S. 1, 5, 86 et saep.

* vīgintĭ-angŭlus, a, um, adj., having twenty angles: sphaera, App. Dogm. Plat. 1, p. 5, 7.

vīgintĭvir, vĭri, v. vigintiviri.

vīgintĭvĭrātus, ūs, m. [vigintiviri], the office of the vigintiviri, the vigintivirate; for the distribution of lands, Cic. Att. 9, 2, 1; Quint. 12, 1, 16 Spald.
Of the inferior civil court, Tac. A. 3, 29.
Of a municipal court, Inscr. Orell. 3970.

vīgintĭ-vĭri, ōrum, m., a college or board of twenty men, the vigintiviri.

  1. I. Appointed by Cæsar during his consulship for distributing the Campanian lands, Cic. Att. 2, 6, 2; Suet. Aug. 4; cf. Vell. 2, 44, 4; Front. Colon. p. 137.
    Sing., Plin. 7, 52, 53, § 176.
  2. II. An inferior civil court, one half of whose members assisted the prætor, and the other half presided over the roads, the mint, and public executions, Spart. Julian. 1; cf. Tac. A. 3, 29.
    Sing., Inscr. Orell. 2761; 3970.
  3. III. A council of State, created A.D. 237, in opposition to Maximinus I., Capitol. Gord. 10; Inscr. Orell. 3042.

vĭgor, ōris, m. [vigeo], liveliness, activity, force, vigor (mostly poet. and in postAug. prose; not in Cæs. or Cic.): nec tarda senectus Debilitat vires animi mutatque vigorem, Verg. A. 9, 611: igneus est ollis vigor, id. ib. 6, 730: juventas et patrius vigor, Hor. C. 4, 4, 5: animi, Ov. H. 16, 51; Liv. 9, 16: mentis, Quint. 11, 2, 3: quantum in illo (libro), di boni, vigoris est, quantum animi! Sen. Ep. 64, 2: gemmae, strong brilliancy, Plin. 37, 7, 28, § 101; cf. id. 9, 35, 54, § 109.
Plur.: vigores mentium, Gell. 19, 12, 4: animorum, Vitr. 6, 1 fin.; Sil. 15, 355.

vĭgōro, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [vigor].

  1. I. Act., to animate, invigorate: disciplinam, Tert. Pud. 2: juvenis vigoratus, stout, lusty, vigorous, App. M. 9, p. 227.
  2. II. Neutr., to become strong, gain strength: vinum animae vigorantis ex vite Christi, Tert. Res. Carn. 26 med.